1.

Cum mea se liquidis oculis Fortuna videndam

      Prebet et adversum lumina flecto locum

(Nam quotiens promissa michi Sors prospera profert

      Pollicitis totiens excidit ipsa suis)

5

Sepe ego captare solitis meliora putavi.

      Sepe est frustrata spes mea; sepe ruit.

Quod Sors de se quodque alii de Sorte locuntur,

      Credideram, ut sponsum solveret illa suum

Vtque foret ceca, quisquam quia noverat orbam

10

      Luminibus. cinctam mille set esse puto.

Hanc quotiens capere quaquam de parte volebam

      In cunctis totiens partibus Argus erat.

Si, Fortuna, fores usu privata videndi,

      Vt perhibent, aliquo deciperere loco.

15

Sunt oculi set mille tibi quibus omne nephandum

      Tu spectas facinus, et scelus omne facis.

Heu scelerata quam diceris impia motu

      Ducere tu non es tangere digna rotam.

Sed celeri potius Ysionis ipsa ligeris

20

      Inque sui subeas detineasque vices;

Vtque feras penas que vexant Bellides, undis

      Semper in exaustis precipiteris aquis;

Vtque tuum iecur a rostro poscatur adunco

      Tantaleamque famem sustineasque sitim;

25

Sisiphe, tu poteris iam iam dare membra quieti,

      Si sibi quod meruit munus habere datur

Denique; cumque suis furiis exerceat omnis

      Ortus eam! meruit. seque suosque focos

Fervet agens calamus, infandi et plura dolores

30

      Scribere me cogant; sic set arare nocet.

Prestat enim tales animo sedare furores

      Et que non possit talia nolle loqui.

Quod michi difficile est ideoque ad vestra recurro

      Consilia ut citius transeat iste dolor.

 

2. domino Bettino

Hei michi quod iuvenem, cuius solertia magnum

Virtutis spondebat opus, Mors invida nobis

Abstulit ante diem. qui Mortem nominat equam

Decipitur. quot enim meritos sua tela relinquunt?

5

Quot miseros adversa fugit se sponte vocantes?

Quotque graves morbis variis post terga relinquit

Esset vita quibus? quot quos maturior etas

Duxit ad extremum senium, quos vivere tedet,

Preterit illesos? igitur sua iusta potestas?

10

Mors equam te seva vocem? tibi nomen inique

Attribuam potius, que sic partiris in omnes

Iniustis tua iura modis. hec equa potestas?

Te dignum ut fugias demumque precantis erumpnas

Non adimas, cum posse datur, teque ipsa sequaris,

15

Non meritum quem vita iuvat, cui floret et etas.

Quid simplex puer iste mali commiserat umquam

Vel tibi vel cuiquam? nondum lanugine malas

Texerat, et celeri pede te fugiebat iniquam.

Tu tamen insequeris seva cum falce virentem

20

Hunc puerum. quid agis? sistas cursumque refrenes

Et falcem conspecte tuam. pete sponte vocantes.

Nonne vides ut in speculo se reddit ymago?

Indole sic huius virtutis redditur instar,

Nescio quid magnum presagiat. aspice frontem

25

Aspectumque suum quantumque pudoris in ore

Et decoris niteat. oculos duo sidera cerne

Quam placidos, totamque suam circumspice formam.

Parce precor, plenaque colo sine stamina Parce

Longa trahant, et quod spondet deducat in actum.

30

Sed tamen incassum loquor heu quia falce cruenta

Heu nimis ista furens a corpore traxit acerbo

Dulcem animam, liquidumque vecta per aera celo

Conditur, et felix fruitur celestibus oris.

Quem sequitur mater. redientibus ambo locati

35

Sideribus liquere patrem, liquere maritum

In lacrimis mestum felix dum sorte putabat

Prosperiore frui. sic hic Deus omnia summus

Esse caduca docet et non durabile quicquam.

Tristia sic letis variat Fortuna per orbem.

40

Nil sibi credendum: levis est. infida fugaxque

Mel tibi permictit; tribuet letale venenum

Inscia mens, hominum rerumque ignara. quot instat

Insidiis Mors ipsa suis? quot terret et angit

Heu Fortuna minis? laqueos quot tendit et hamos?

45

Nil tutum solidumque homini. domus ymbribus alta

Et ventis percussa labat. magis apta ruine

Est igitur; vitare modus sua spicula solus.

Antiquo Fortuna vices regat ordine rerum

Tu tamen invictus animo vultuque sereno

50

Tempne suos mores et te regat inclita virtus.

 

3. Landolfo Caiazza

Cum longum metiris iter, discrimina vite

Et varios expertus aque terreque timores,

Sepe quidem pluvias cum grandine passus et alti

Montis iter, cenum, glacies te sepe palusque

5

Impediunt. te sepe calor sudorque fatigat

Pulvere concretus; teque expavisse venene

Sibila serpentis reor, et timuisse latronum

Insidias fessum loca per deserta vagantem.

Nec tibi non nocuit magis omnibus usque timenda

10

Ventorum rabies Neptuni et numinis ira.

Hos casus via longa graves, sed rabida nobis

Heu clades graviora dedit; graviora loquenda

Si valeam, Landolfe, tibi, singultibus ora

Sed lacrime impediunt. meminisse perhorret anhela

15

Mens animusque michi; calamum tremor occupat ipsum,

Sed tamen enitar. actis iam pulcra Kalendis,

Maya, tuis, quibus Olenie pluviale resurgit

Sidus Amaltee, extremis in finibus urbis

Incipit hic morbus labi per corpora plebis

20

Fortius et vulgus putrido corrumpere tabo.

At mox sese subrepsit per menbra virorum

Primatum, passimque lues complectitur urbem

Letifera. heu pietas! lacrimas quis ferreus ortas

Abstineat memoret dum tristia funera fando?

25

Hoc morbi genus species ac labis ymago:

Mucidus in primis tumor inguine surgit et ardens

Insequitur febris. febrem quandoque secutus

Turgor anhelantem. tumeant ascella vel ignem

Quemque sopor sequitur altoque gravata sopore

30

Lumina vix tollit eger, binisque diebus

Volvitur in sompnum; tandem experectus aduri

Viscera se sentit cecisque ardere medullas

Ignibus internis nec habet sua menbra vel artus

Vlla quies, sed ea nunc huc nunc iactat et illuc.

35

Inde venenose veniunt per brachia bulle

Perque humeros, per crura virum, per colla, per ora,

Perque manus. Quid opus verbis? non corporis ulla

Pars sine labe manet. frustraque iuvamina multi

Multa petunt atque a medicis heu vana requirunt

40

Auxilia. hic ventrem exonerare laborat aquosum;

Hic caput et stomacum cerebrumque humoribus udum;

Hic medicus capitis, hic gucturis, ille lacerti.

Ille pedum fibras, manuum flebectomat alter.

Hic "curare febrem specto urinale dieta,"

45

Imperitat; tetrum medicata calce tumorem

Exquoquit hic; alius pilo cesurus acuto.

Alter et orrenti ferrum ceromate mollit

Pictuitam, postema et disserat alter acerbum

Turgidolum. renuens glandoso caustica morbo

50

Nectare vult; alius salientes ordine nullo

Egroti venas palmisque extrema fricari.

Sed tamen incassum, genus o mortale, laboras;

Est etenim prefixa dies; rata fata virorum.

Cuique manent sua; non hominum medicina nec artes

55

Ecternam Superum poterunt infringere legem.

Innumeri de febre cadunt, et pustula multos

Et multos postema necant, atque inguine ceso

Innumeros medici tacitas misere sub umbras;

Corpora multa virum per limina templa domosque

60

Perque vias misere indefleta iacere videres.

Cum genitis matrem, paulo quos fleverat ante

(Hoc oculi videre mei) una ad templa feretro

Portari; gelidoque sinu amplexante gemellos

Heu genitrice, simul tres una condere urna.

65

Ah quotiens vitam traheret dum natus anhelam

Exigua sub spe se iuxta fundere patrem

Tristem animam vidit; moriens pater ipse notavit

Heu quotiens morientem; et frustra sepe petentem

Sensit opem genitum; et quotiens prestare parabat

70

Auxilium nato, totiens tabentia lecto

Menbra labant miseri. que mens animusque patri tunc

Esse putas? nati gravius dubitatur. en ipse

Morte sua doleat! sed erat qui ponere mortem

Cunctorum velit ante suam. fugit iste parentem

75

Et genitum fugit iste parens. fugere sororem

Fratres. illa soror fratres; patruique nepotes;

Vxores liquere viri; liquere maritos

Vxores. sed causa fuge si forte requiras

Que fuerit, non parva quidem, namque alitus oris

80

Egrorum temerare viros et odoribus aer

Corrumpi sanieque aspergere corpora tetra,

Corpore sepe valens paulo valiturus ab egro

Heu rediens partesque premens sibi corporis omnes

Febribus an caleat, tumeat vel ala vel inguen,

85

Iam calet, et trinis nec pluribus ipse diebus

Febre fatigatus angina gucturis atra

Oppetit infelix. alium tumor inguinis angit;

Hinc tumor ascelle, quid enim tibi singula narrem?

Qualibet usque die sanie tot putre cadebant

90

Vt non sufficiat dare corpora feda sepulcris

Ipsa dies. sed nocte damus que luce supersunt.

Adde quod in medio miserarum turbine rerum

Gens inimica premit nostros per rura colonos

Et nostras conburit opes vulcanus. ubique

95

Questus, ubique dolor et maxima pestis ymago.

Quo tu cumque pedes moveas ululantia senses

Ora patrum matrumque simul fratrumque nurumque.

Hic luit ammissos genitos, spem nempe futuram

Servandi generis, nec non solatia curvi

100

Sera senis. lugent venerandi hi funera patris

Inmensum querulo testantes murmure dampnum.

Hic aliam videas flavos cum veste capillos,

Hinc aliam laniare cutim, illinc pectora pugnis;

Aspiceres aliam niveas contundere mammas.

105

Illa viri, patris ista sui luit ista sororis

Casus concepto iam iam moritura veneno.

Hinc alii genitos hostili carcere trudi

Deplorant, alii segetes ardere secatas;

Iste casas, solidis hi vasta palatia muris.

110

Sed quid ego in vacuum tanto sermone fatigor?

Talibus atque aliis gravioribus angimus omnes

Dum varium discurris iter per rura, per Alpes

Dum colles vallesque cavas, dumque ardua montum

Circuis et dubii rapidique pericula transis

115

Fluminis (heu nostris tamen inferiora periclis!)

Sepe sed aspexi vastas mare lene procellas

Pone sequi et lucem nymbosas sepe tenebras;

Sic miseros post forte dies Fortuna secundos

Affert quos niveis poteris numerare lapillis.

120

Hec antiqua fuit semper lex Sortis et ordo

Instabilem versare rotam, miscere vicissim

Prospera cum miseris mundumque agitare tumultu.

Ergo age iam sperare licet. spineta viarum

Iam calcata tibi et miserorum funera nobis

125

Bellaque forte dabunt rebus memorata secundis.

Gaudia magna quidem. iam iam primordia sentis

Letitie, nostri populi pastore creato

Patre tuo, et multo spero meliora sequantur.

 

4. magistro Dominico ordinis Predicatorum
in Sacra Pagina doctorato

Sub tanto decuit minimum siluisse magistro,

      Debuit et lingua voxque tacere mea.

Nescivi vobis dederit sacra pagina victas;

      Nescivi vestrum pabula sacra cibum.

5

Nescivi quia non eadem doctrina nec etas

      Non mos, non studium proximitasve loci,

Sed vocum fecisse potest res unica vestrum

      Nomen (id est, fama nominis alma sacri

Fecit) sed doctas quamquam michi fecerit aures

10

      Non michi rem visus noscere doctus erat.

Deliquisse tamen fateor; vidisse magistrum

      Debueram cuius limpida fama viret.

Peccatum fateor; restat vos parcere fasso.

      Magnanimi proprium parcere supplicibus

15

Cumque igitur veniam, veniam michi spero, sed ante

      Numptius hec pergat carmina parva meus

Quis ego mandavi sua figant oscula vestros

      Ante pedes flexo semper utroque genu.

Sic faciant patrique meo nisi iussa loquantur

20

      Inscia quo cecidi ne mea metra cadant.

Vos, meus incomptus quamquam sit versus et hyrtus,

      Corrigite, et vestra leviga pectat eum,

Cumque ego crediderim comptum placidumque magistrum,

      Sub virgis meritis terga daturus eam.

 

5. ser Nicolao de Montevarchi

Rura sues pingues faciunt et rude colenti

Ingenium fecere tibi, set in urbe morantem

Vrbs facit expertum si quid virtutis in illo est.

Quid facias in rure putem, nisi rure vagando

5

In lepores agitare canes, nunc fallere visco

Nunc et aves laqueis, globulis nunc sepe sagiptis?

Te penes est Arnus, quo flumine sepe trahendo

Aut pisces iactando capis, seu conditis hescis

Decipit hamus eos, pelago seu calcibus ambre

10

Iactis plena domum revehis tua vasa reversus.

Talibus in nugis perit inreparabile tempus;

Quodque ego crediderim forsam nova detinet uxor.

Quid facis, agricola? surge. expergiscere tandem

Quodque datur proprium virtutibus utere tempus.

15

Nonne putas quantum fugiat velocibus alis

Et numquam revehat vestigia versa retrorsum?

Dum iuvenis, dum sanguis inest iuvenilis et etas,

Disce vel utilibus impendere tempora rebus.

Fac oneret te bursa gravis cum pondus alendi

20

Grata superveniet tua pignora cura, vel ipsa

Cum morbis optata venit longeva senectus.

Hec hominem curvat faciens de renibus arcum.

Membra senum tremulant; scipione iuvatur eundo,

Quo sine sepe cadit; oculi lacrimantur, et absque

25

Dentibus hos fetet. naso ut ab ymbrice gucte

Pendent. sepe spuit, et pectora tussit; anhelat.

Nocte nequit dormire senex. si forte podagra

Yliacus vel morbus eum vexaverit, omnis

Impletur clamore domus. sine viribus ullis

30

Menbra iacent. sed lingua potens garrire nec umquam

Desinit, et cito quod querit nisi detur in iram

Versus et in rabiem. baculum si forte propinquum

Viderit, arripiet fugientibus inde ministris

Si quis adest. frustra vacuam quoque percutit auram.

35

Filius et fratres omnisque domestica turba

Dum garrit deridet eum mortemque precantur.

Preterea coniunx cuius labor esse videtur

Maior, ait, "Numquam Satanas hec tedia nostra

Subtrahet a facie?" tacitoque immurmurat ore.

40

Tedia conficiunt in tantum denique cunctos

Vt sit opus mercede data conducere quemquam.

Quo viso rapida subito mage concitus ira

Clamat et "O quicumque potes deus erue tristem

Hanc animam, quicumque potes, de corpore tristi,

45

Postquam quos genui quosque ipse labore nutrivi

Me linquunt, fratresque senem vicinus et uxor

Despiciunt audentque meum exiluisse cerebrum

Dicere cardinibus, et me nunc esse reversum

In puerum. sed ni fuerim lumbagine passus

50

Et manuum ciragra dolor vexaret acutus,

Natis sumpta baculo foret ultio iusta.

Et si cauda salax velut olim erecta solebat

Sic michi nunc esset, solitumque libidinis usum

Piga daret, tibi nempe foret valitudinis, uxor,

55

Sedulitas attenta magis. quia deficit humor

Nunc est cura minor. quid si substantia rerum

Deficeret magno iuveni michi parta labore?

Proicerer fosso canibus data preda vorandus.

Hinc igitur cuncti discedite meque ministris

60

Linquite. iam vobis tabulis nichil ipse relinquam;

Pauperibus testabor enim bona cuncta measque

Res ubicumque forent, neque vos gaudebitis illis.

Si vobis glutire placet durate laborem.

Nam video servire michi michi parta, deumque

65

Laudo quod hec etas in adultis contulit annis."

Surge igitur dum tempus habes, ne tempora perdas

Ne rebus vacuum videat te mesta senectus.

Fors tibi iam citius enixa puerpera coniunx

Natorum quam rere gregem, grave pondus, alendum

70

Parturiet. si forte bonos, solamen habebis

Ipse senex. olim meminisse iuvabit in illis

Expedisse. quidem pariet si forte malignos,

Tu poteris nec pauper eris. nunc ergo labores.

 

6. ser Benedicto de Parisiis

Me strepitus et cura fori, me garrula circum

Murmura sollicitant. me parvi cura lucelli

Alligat in tantum ut plectris infringere cordas

Iam solitas non posse datur. michi nulla liquoris

5

Vnda sacri; quondam michi iam gustare parumper

Iam licuit. periit virtusque; premia cuncta

Virtutis periisse diu iam cernis in orbe.

Istius cepere vices iniusque nephasque.

Turba furit vitiorum et ad intima spiritat ossa.

10

Precipue perflavit avara cupido monete,

Arripuitque tenax mortalia corda Celeno

Omnia complectens faucesque et pectus et ora,

Et quod pontus habet, tellusque quod alit et ether

Insatianda cupit, quantoque repletur habendo

15

Pectore eo magis extuat, et mendacior usu est.

Huic operi cuncti indulgent. ea cura fatigat

Humanum genus. hec toto nos orbe volutat.

Hos inter strepitus igitur tantosve tumultus

Quorum pars ego sum, prisco de more licebit

20

Tespyadum tentare genus montemque bicornem?

Nunc me alio fortuna ruit. non credere quivi

Tam dulces animo ut possim removere sorores

Aonias que me citius fugere volentem

Indignum; non ergo licet mea limina adire

25

Si dulci satiare sitim de gurgite queris.

 

7. ser Benedicto de Parisiis

O utinam quandoque iuvent exempla quot horis

Visa michi. quid enim? num livor edacis

Invidie toto caligine cernimus orbe

Vt maculans homines atrum per corda venenum

5

Imprimat, in lacrimas et vertere prospera gaudens

Et tristis cum leta videt? nulloque videmus

Iungere amore viros. in fraude doloque reponunt

Spem studiumque suum. quid adhuc: quod quisque superbit

Quantumque humilis, et dat cui Davus avitum

10

Nomen Edippa refert? longo genus ordine iactat

Nomina dinumerans numquam sibi nota parentum.

Sunt alii quorum congesta pecunia longo

Tempore nobilitat, generoso sanguine dici

Si studium spernant et narrent arma putantes

15

Nonque decere rati studio scriptisque vacare.

Hos fama insignit alios aliena per urbes.

Si memorare valent maiorum facta suorum

Contenti, soloque domus cognomine, morum

Ignari virtutem animi exercere nec umquam

20

Nosse volunt. hec est ficta et mentita virorum

Nobilitas, quam cura canum vel retia silvis

Sollicitant intenta feris, que tempora perdit

Aucupiis luxuque animi studioque procandi.

Iam nosti, cui metra canant. tibi cognita causa est.

 

8. ser Benedicto de Parisiis

Nescio, si tentas, videasne tempore versus

Tam minimo quondam. comunis cetera reddit

Materies suspecta tibi. non carmina sic hec.

Me furnos tua metra prope invenere sedentem

5

Incautum, et tremulo cutiente sedilia sumptus

Crure quiescebam. perlegi et sepe relecto

Carmine me latuit sua me sententia; multum

Ingenium michi tanta meum ignorantia fuscat,

Grossa vel hec fuerit acceptio causa ciborum,

10

Seu magis ipse comes, mea seu dementia mentis -

Quod michi crediderim potius. comes ipse sedentis

Vidit enim quodam risu mea labra movere.

"Quidquid," ait, "relegas habet istec lictera." legi

Festinoque legens plausu. cerdone docente

15

Tum michi dulcisoni patuit sententia versus.

Licterule post nempe tue comprendere primam

Non poteram partem. sed cum legeretur eodem

Sepe modo, patuit vitium te carminis a me

Querere velle tui. sed parvum flumina rivum

20

Magna petunt. ast ne videar lacerasse (quod "ille

Tertius" ipse tibi fecisse ais) ecce: timentum

Et venio nisi preteriti tibi sillaba prima

Est brevis; et clamidemque vilemque protrahe vilem.

Sic etiam michi facundus longare videtur.

25

Si lucror aut lucror, brevitas michi temporis actam

Dat veniam. neque enim totam michi ponere curam

Talibus incumbo totasque exquirere vires

Semper, et errori non starem, et cerreus essem

Cum ratio subeat. sed doctrinale quid audi

30

Edocet: ante C longa fit V, ceu lucro, lucis

(Deme lucerna, lucrum, dux, ducis atque ducenti).

Hac, Benedicte, tenus puerilibus ipse laborem

Arripui, tempusque michi per inania trivi.

Heu quanto melius vitiis instare fugandis

35

Et re verba sequi, implicitosque relinquere versus

Et brevis an longa sit verbigerare! deinceps

Carminibus faciam. presens sibi lictera finem.

Valeto.

 

9. Francisco Petrarca

Illi, cui montes nectunt sacra serta capillos,

Cuius et eloquii teneris alimenta labellis

Stillarunt Platonis apes, quem turba sororum

Gaudet adhuc puerum sacra sub rupe canora

5

Vberibus lactasse suis, cui pectus ad almi

Fontis aquas ramo viridi lustravit Apollo,

Scribere proposui. at quotiens mea fistula legit

Anserea cum voce sonos, totiens cadit ultro

E manibus calamus, rauca nec tangere tantum

10

Audeo voce virum, cui hoc deus unus ab alto

Tempore gesta dedit veterum renovare stilumque

Longa senescentem etati per secula nostre.

O Latii venerandus honos! o gloria nostri

Temporis! o deus eloquii clarumque future

15

Etatis lumen! tantum tam carmine sicco

Quis valeat tentare ducem plectrumque liramque

Ora vel admoveat? sed enim quo grandior ipsa

Est animo virtus tamen ignoscentior. ergo

Securus quecumque loquar: nos vidimus ecce

20

Buccolici quod Clio volans iam carminis orbe

Toto vulgat opus, quod ameni fontis ad undas

Caliopes dictante lira soluistis. at ipsum

Scribere non licuit. domino precepta Iohanni

Vestra quidem prohibent, causamque adiungitis ipsum

25

Rursus ad auctorem sub pectine velle reverti.

At nos ambigimus, divina quod Affrica mota

Invidia suasit sine te de carcere numquam

Velle trahi prius arrumpant nisi fila sorores.

Hec si causa more, citius felicia Parce

30

Pensa neant optare licet, sanctamque locari

Siderea felicem animam poscamus in arce.

Sed quid ego miser? hunc Superi prohibete nephandum

Et casum removete diu, vitaque fruatur

Dum glaciem servabit hyems estasque calorem

35

Iamque etiam capimus quod epistula iussa moratur

Si mandare velit sibi plura latura petitum

Quod petitur; cui non alia imponatis agenda

Sed celeret rogitamus iter, ne pondere tardet

Quod petimus cupide cupideque avideque moramur.

 

10. Francisco Piendibeni de Montepulciano

Dum requiem perquiro michi, populique tumultum

Effugere, occurrunt variis hinc inde labores

Turbinibus, quantumque magis divellere curis

Posse reor, rerum strepitus magis inter amaros

5

Sollicitus vesanus agor. si tecta subibo,

Garula pertundit uxor famulamque molestat

De cinerum ratione loquax et furfuris acti;

Nunc vestis novitate super revoluta, "quid," inquit

"Vsquam spero boni? me, me vicinia solam

10

Increpat ignavam," lacrimisque inmurmurat ortis.

Nunc michi blanditiis alia de parte gemelli

Lascivi ludunt variis, medicina moleste

Coniugis, atque aliis non intellecta †ligetis†

Murmura dant verbis puerilia dona petentes.

15

Temporis his spatium teritur quo sepe solebam

Solus Appollineos audire et reddere cantus,

Sed michi si quando studium contingat adire

Musarumque velim plectrum tentare sonorum

Obvia finitum tunc ardua causa clientis

20

Impedit et carta pretio complenda recepto.

Nunc vidue strumenta monent; nunc iura minorum

Ante decem mostranda viros. hec omnia suadet

Cura domus etiam parvis intenta lucellis.

Tecta relinquenti solitus mihi sermo sororum

25

Vsque novem fuerat et semper Apollinis edes

Percolui gustans sacrum de fonte liquorem.

Cum sotiis michi sepe meis audire iuvabat

Qualiter ipse Cahos divisit iuppiter, et quo

Terra loco sidit liquidis circumdata lymphis,

30

Quemque elementa locum tenuere, vel unde madentes

Gignantur nebule aut (sint tempora quatuor anno)

Terrarum qui cultus erat, quid sidera mostrent

Agricolis, vel ubi tropicos describat utrosque

Solstitium candente polo, queque astra sub ipso

35

Axe cadant Borree oppositis surgentibus Austro.

Sepe ego pastorum modulabar arundine cantus.

Agresti sepe cytara tentabat et alter

Pastorum lites; alius Coridonis amores

Carmine cantabat, iras Amarillidis alter.

40

Nos legere excidium Troye casusque sinistros,

Eneam, varios et multa pericula passim;

Nunc Romas regesque suos sanctumque senatum

Felicesque habitos sub quolibet axe tropheos.

Hec olim mea cura fuit. sed cuncta secuntur

45

Deteriora. retro sic Sors iubet omnia verti.

Namque horum subiere vices mendacia longi

Crebra fori, multis contraria reddita causis

Consilia, implicitis et garrula curia verbis.

Hinc bis quinque viris dominisque prioribus illinc

50

Danda querela venit. precibus concursat uterque

Anxius urbe suis; sursum nunc inde deorsum

Spesque timor simul agitant sub pectore curas

Ancipites. mora sub tacito liquat igne medullas;

Hos inter rerum fluctus ego volvor et angor.

55

Cerne igitur que vita michi, quibus ipse catenis

Implicer et quantum tentare sonantia plectra

Sit nunc difficile. sed sum michi maxima solus

Causa mali, vitioque meo miser usque laboro.

Hec tibi sub strepitu curarum condita micto

60

Vt tibi consilium capias dum congruit etas

Ad studium et pariter ut compatieris amico.

 

11. Coluccio Salutati

Causidici, gaudere licet; gaudete periti

      Iuris; agenda venit maxima causa foro.

Lis est ambigua; suctilibus actio punctis

      Inferitur. magnus quippe libellus erit

5

Nec parva de re contentio maxima surgit.

      Actor magnanimus magnanimusque reus.

Curia non habuit tantam per secula litem

      Nec tam causidicis utilis ulla fuit.

Ergo libros veteres veteresque revolvite leges;

10

      Doctorum mentes nunc agitate novas

Nunc alias causas; ut stant suspendere partes

      Vos facite. hec sola causa lucrosa satis

Solicitate igitur. veniet laturus utrimque

      Quolibet intentus premia mane cliens.

15

Vt bene vos merita possitis noscere cause

      Vt se res habeat; carmine nostro brevi:

Agricola testante libras tres muribus urbis

      Legat et heredem instituit genitum.

Convenit heredem muralis turba. caducum

20

      Excipit hic heres; inde petita negat.

Causidici surgant; surgant in utroque periti

      Iure recepturi de novitate lucrum.

Preteriti restaurat enim lis temporis ista

      Dampna; vacans nullus scribere scriptor erit.

 

12. Zanobio da Strata

Dum radiis sol ipse suis splendentia celi

Astra fugare petit, subitus michi proculit aures

Auditus, dulcique hausi cantare susurro.

Ilicet excutior sompno, auditumque repente

5

(Vix credenda) feram. sequitur venerandus et ingens

Splendor et humanis non comprendibilis ullis

Luminibus, splendensque plagis veniebat Eois

Virginea comitante manu, longamque coream

Implicat in girum, girumque orbemque resolvens

10

Rursus agit, lentoque incedit in agmine passu

Parsque parum media velocius ultima cursu

Currit ovans et velocissima circuit orbem,

Saltibus ac postquam satis indulsere sacrisque

Carminibus, silet ille corus, cetuque retento

15

(Crede; manu neque enim poteram conprendere visu)

Talia percepi tanto de lumine fundi:

"Iam felix iam vive cohors, precor ipsa, sororum

Tespiadum viduata diu! nunc nupta duobus

Qui iuga Parnasi vallantque coluntque bicornis.

20

Tuque adsis, quondam viduus custode secundus

Collis et intrepidus tua nunc nova gaudia sumpto!

Securi sacri montes, securaque Cirra

Fonsque. sacre tute poterunt modo cantibus antris

Pyerides cecinisse suis Driadumque cohortes,

25

Arce sua postquam tutatur utrumque cacumen.

Ite, ylares. gaudere licet, nam rivulus altis

Noster habundat aquis et fons modo pullulat omnis.

Prata virent; florent campi; cultoribus istis

Omnis ager segetes reddet data semina pingues."

30

Dixerat, et carmen, quod vox humana nec ulla

Dicere lingua potens, divo simul ore canentes

Discedunt pariter. ego privus luce remansi.

 

13. domino Zanobio da Strata dum laureato

O nimium felix patrie qui cernere casus

Noluit adversos tantosque audisse tumultus

Atque acies vidisse pigras et murmure vulgus

In dubio rumpi, venturaque tristia signans

5

Auguria et patriam lacrimis gemituque dolores

Testantem, errantemque malum, ipsamque sub isto

Tempore casuram, validas dispergere vires

Fugit et in predam rapidis prebere tirampnis.

Libertas violanda dolet; iam iamque fugandam

10

Aspicio et priscum tempus lugere luentem.

Namque ego te servam video, Florentia, vinctam,

Heu genetrix, animosque tuos religare solutos.

Libera tu poteras quondam tua ducere lora

Et currus agitare tuos sine compede; solus

15

Heu tuus ibat equus campoque ferebat aperto

Gressus, et nulla poterant obstare vaganti.

Hec olim dum rectum mater maturumque regebat

Consilium, patrie dum civis habebat amorem,

Dum comune bonum, dum premia parta dabantur

20

Cuique sua, et dum fama viris pro laude manebat

Iustitia et virtus. sed dissuetudine ius est

Ablatum et nostra fas omne recessit ab urbe.

Istorum cepere vires iniusque nephasque;

Precipue dominantur opes; sitis ipse monete

25

Alligat humanas mentes; soror altera secum

Alterius usura malis vexilla recludens

Virus habens, simul ambe urbes populosque capessunt.

Hic tenor urbis erit; ficta sub veste videtur

Rem patrie recte gerere. et sub nomine tali

30

Retia pretendit numis bona publica predans.

Alter ut inspirat tacitum de corde venenum

Invidus et claram sotii caligine famam

Ipse nigrat gaudetque suos errare dolentes

In lacrimamque dare quod non lacrimabile sentit.

35

Ex quo multa quidem pariter discordia cives

Occupat et cunctos geminis conplectitur ulnis.